Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) κάλεσε τις ελληνικές αρχές να επιταχύνουν τις προετοιμασίες για τον χειμώνα στις δομές υπό την ευθύνη της ελληνικής κυβέρνησης στα νησιά του Αιγαίου, όπου επιδεινώνονται πολύ γρήγορα οι συνθήκες καθώς αυξάνουν οι αφίξεις, κι ενώ αναμένεται να χειροτερέψει ο καιρός με δυνατές βροχές και κρύο.

Δεν θα πρέπει να ξεχάσουμε τις περσινές τραγικές εικόνες με τις κάτω από το χιόνι θαμμένες προσφυγικές σκηνές, εικόνες που σοκάρισαν την διεθνή κοινότητα αλλά ιδιαιτέρως τους ευρωπαίους, που έσπευσαν να συνδράμουν την τελευταία στιγμή σε μια ανέτοιμη από όλες τις απόψεις κυβέρνηση και έναν απροετοίμαστο κρατικό μηχανισμό.

Η Ύπατη Αρμοστεία επισημαίνει, ανάμεσα στα άλλα, ότι  η πίεση στα υπερπλήρη κέντρα συνέχισε και τον Σεπτέμβριο με σχεδόν 5.000 νέες αφίξεις, με αποτέλεσμα εκατοντάδες παιδιά, γυναίκες και άνδρες να αναγκάζονται να κοιμούνται σε μικρές σκηνές και σε καταλύματα ακατάλληλα για τον επερχόμενο χειμώνα. Οι αφίξεις μέσω θαλάσσης στην Ελλάδα έφτασαν φέτος τις 20.000 και οι περισσότεροι ήταν από τη Συρία ή το Ιράκ. Πάνω από τους μισούς κατέφτασαν τους τελευταίους τρεις μήνες, με την πλειοψηφία να αποτελείται από οικογένειες ή άλλες ευάλωτες ομάδες.

Η πρόσφατη αύξηση στις αφίξεις, τονίζεται στην σχετική ανακοίνωση, έχει επιβαρύνει περαιτέρω την ικανότητα υποδοχής της Ελλάδας στα νησιά. Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα κρίσιμη στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ), γνωστά ως hotspots, στη Σάμο και τη Λέσβο, όπου 7.000 πρόσφυγες και μετανάστες βρίσκονται συνωστισμένοι σε έναν συνολικό χώρο για 2.000 άτομα.

Η Ύπατη Αρμοστεία μειώνει σταδιακά τη δράση της στα νησιά, σε τομείς όπως η παροχή καταλυμάτων και η βελτίωση των υποδομών στα hotspots, καθώς εθνικοί φορείς έχουν πλέον αναλάβει το μεγαλύτερο μέρος της παροχής υπηρεσιών και κατόπιν διαβεβαιώσεων από την ελληνική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Ένωση για ενίσχυση της ικανότητας ανταπόκρισης, θα καταβάλλει, όμως, κάθε προσπάθεια, ώστε το πρόγραμμά της για τη στέγαση στον αστικό ιστό να φτάσει τις 22.000 θέσεις σε όλη την Ελλάδα μέχρι το τέλος του έτους, από τις υφιστάμενες 19.000. Όπου είναι δυνατό, η Υ.Α. αυξάνει τις διαθέσιμες θέσεις σε διαμερίσματα στα νησιά και έχουν εξασφαλιστεί μέχρι στιγμής πάνω από 1.000 θέσεις.

Από τον Ιούνιο του 2016, η Ύπατη Αρμοστεία έχει βοηθήσει περισσότερους από 13.000 αιτούντες άσυλο να μεταφερθούν στην ενδοχώρα. Ωστόσο, ένας μεγάλος αριθμός αναμένει την ολοκλήρωση χρονοβόρων διαδικασιών στα νησιά χωρίς κατάλληλη στέγαση και πρόσβαση σε επαρκείς υπηρεσίες για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Στην ανακοίνωση αναφέρεται επίσης, ότι στο ΚΥΤ στη Μόρια της Λέσβου, περισσότεροι από 1.500 άνθρωποι βρίσκονται σε αυτοσχέδια καταλύματα ή σκηνές, χωρίς μόνωση, δάπεδο ή μονάδες θέρμανσης. Πολλοί από αυτούς είναι οικογένειες, έγκυες, άτομα με αναπηρίες, καθώς και πολύ μικρά παιδιά. Η Υ.Α. έχει εγκαταστήσει 344 προκατασκευασμένους οικίσκους στις δομές φιλοξενίας προσφύγων στη Λέσβο. Ωστόσο, υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω διεύρυνση του χώρου του Καρά Τεπέ, όπου ζουν 750 αιτούντες άσυλο και η Υ.Α. απευθύνει έκκληση στον δήμο Λέσβου να αυξήσει άμεσα τη χωρητικότητά του.

Αυτά καταθέτει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ. Ο επερχόμενος χειμώνας, που αναμένεται ιδιαίτερα βαρύς, δεν θα πρέπει να προκαλέσει και πάλι αυτά τα προβλήματα που είχαμε πέρυσι, και προς την κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να προετοιμαστεί κατάλληλα ο κρατικός μηχανισμός.

Βέβαια, οι πρόσφυγες εξακολουθούν να παραμένουν κατά χιλιάδες στην χώρα μας και η διασπορά τους σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες καθυστερεί. Η ευθύνη ανήκει, λοιπόν και στους ευρωπαίους εταίρους που δεν λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα, ώστε Ελλάδα και Ιταλία να αποσυμφορηθούν.

Την ίδια στιγμή βέβαια, το μέλλον των ίδιων των προσφύγων παραμένει αβέβαιο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την διαβίωση χιλιάδων οικογενειών αλλά και ασυνόδευτών παιδιών. Οι περσινές εικόνες δεν πρέπει να επαναληφθούν. Δεν πρέπει να τεθεί σε κίνδυνο η ζωή αθώων ανθρώπων, που σε τελευταία ανάλυση είναι θύματα πολεμικών συρράξεων και αναγκαστικών διωγμών.