Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Το να φιλοτεχνήσει κανείς το προφίλ του σημερινού κόσμου πρέπει πάνω απ' όλα να μυηθεί στα μικρά και μεγάλα μυστικά του σήμερα, που αποτελούν δείγμα γραφής της τωρινής βιομηχανίας παντός είδους, από ψυχαγωγία και καταναλωτικά προϊόντα μέχρι πολιτιστική ευμάρεια και κάθε είδους διαφήμιση, εκπορευόμενη από κατάλληλα θεσμοθετημένες κάστες. Για να μπορέσει κάποιος να εξαγάγει τα αντίστοιχα συμπεράσματα για το μέλλον μιας κοινωνίας σε ύπνωση, πρέπει αυτά ακριβώς τα μυστικά να τα υποβάλλει σε δοκιμασία και τους αδιαφιλονίκητους προστάτες αυτής ακριβώς της ψευδεπίγραφης βιομηχανίας να τους αποδομήσει στο όνομα ενός ιδεατού, αλλά πάντως όχι ανέφικτου κοινωνικού προτάγματος.

Αν η σημερινή ζωή δεν παρέχει το παραμικρό για όλη τούτη την απομυθοποίηση που πρέπει να λάβει χώρα σε σύντομο χρονικό διάστημα, είναι διότι νοιώθει την μόνιμη απειλή από μια υπό έγερση κοινωνική αρμάδα. Και όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι η μαζικότητα έχει πια εκλείψει και η εκκόλαψη νέων ιδεών έχει προ πολλού παραδώσει το πνεύμα. Εντούτοις, ο ρυθμός επαναδίδεται και οι εθελοντές πληθαίνουν όσο αυτή ακριβώς η καθημερινότητα οδηγεί σε αδιέξοδο τους εμπνευστές της. 

Ας μείνουμε, όμως, στο καθαρά ως τώρα ισχύον καθημερινό. Αν οι ορδές των καλωδιωμένων ατόμων που κοσμούν τα μέσα μεταφοράς μετατρέπονταν ξαφνικά και με όπλο τα ίδια τα υποτιθέμενα social media σε κήρυκες μιας άλλης προσπάθειας, που σαφώς θα στρεφόταν κατά του σημερινού μοντέλου ζωής, οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας θα έβαζαν λουκέτο και οι κατασκευαστές όλων αυτών των σούπερ μοντέλων επικοινωνίας θα πτώχευαν. Μαζί με όλους αυτούς, θα κατέρρεε και το επιδιωκόμενο όνειρο της μεγάλης πυρηνικής εξουσιαστικής σέχτας, που ορέγεται αδιάκοπα και αυξητικά κέρδη από την οικειοποίηση των καθημερινών συνηθειών του κόσμου.

Μια απλή κίνηση, θα αρκούσε να καταστρέψει τα πάντα στο όνομα μιας διαφορετικής εμπειρίας ή άλλου κοινωνικού προτάγματος. Επειδή, όμως, και τα μεγάλα μυαλά που θα αποτελούσαν πεδίο έμπνευσης απουσιάζουν, επειδή αυτός ο κόσμος -ακόμη και στην πιο εναλλακτική εκδοχή του- αναπαύεται στις δάφνες μιας κατ' επίφασιν κατάκτησης νίκης αναφορικά με την απελευθέρωση της επικοινωνίας υπό την πλήρη επικράτηση της εικόνας - βασιλιά των πάντων, όλοι λίγο πολύ αυτό που ζητούν δεν είναι τίποτε περισσότερο ή λιγότερο από την  διασφάλιση της ευκολίας στην καθημερινότητα, άσχετα αν αυτό επιδρά ακριβώς αντίθετα στην ψυχοσύνθεσή τους. Στην επιφάνεια, όμως.

Γιατί το όλο πρόβλημα ανακυκλώνεται, καθώς οι περισσότεροι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ενώ αποδέχονται αυτό το παγιωμένο εξουσιαστικό στάτους, εντούτοις δεν σταματούν να μεμψιμοιρούν. Είναι αυτό ακριβώς που είπα στην αρχή για την δυσκολία φιλοτέχνησης του σημερινού ατόμου, που ενώ νοιώθει να του ανοίγουν διάπλατα οι πύλες της επικοινωνίας, διαμαρτύρεται σταθερά για την ουσιαστική έλλειψή της.

Αυτή η πορεία τού μπερδεμένου ουσιαστικά κόσμου, προκαλεί το ενδιαφέρον των δημοσκοπικών εταιρειών, που στοχεύουν στην υιοθέτηση καινούργιων μοντέλων συμπεριφοράς. Θέτουν τα ερωτήματα για το αδιέξοδο του σημερινού κόσμου με τέτοιο τρόπο, ώστε οι ερωτώμενοι να οδηγηθούν σε νέο αδιέξοδο. Οι προτεινόμενες λύσεις περιγράφονται με λεπτομέρεια στα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων, τα οποία επεξεργάζονται κάθε λογής ειδικοί, από μπεχαβιοριστές μέχρι ψυχολόγοι και οικονομικοί αναλυτές μέσω των ερευνητικών κέντρων, που παραδίδουν τα πορίσματά τους στην εκάστοτε Αρχή, και η οποία  με την σειρά της επεξεργάζεται νέα μοντέλα άσκησης εξουσίας.

Δεν είναι συνωμοτικό το όλο σχέδιο, αλλά ένα μόνο τμήμα της κατευθυνόμενης διαχείρισης της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Με λίγα λόγια: εύκολα ο σημερινός κόσμος κλείνεται στο καβούκι του υιοθετώντας πλασματικά μοντέλα επικοινωνίας. Όμως, δεν νικά κανείς στο τέλος. Γιατί όλο αυτό το σύστημα μπάζει από παντού και η συνεχής αύξηση των παραγόμενων προϊόντων για την κατευθυνόμενη συμπεριφορά κατατρώει το ίδιο το σύστημα εκ των έσω. Παραμένει λοιπόν, η αρχική πρόταση, πως το προφίλ του σημερινού ανθρώπου δεν μπορεί να φιλοτεχνηθεί.

Αν με απλά λόγια καλούμασταν να το περιγράψουμε, θα λέγαμε μόνο πως όλοι σήμερα κάτι προσθέτουν στον εαυτό τους και κάτι αφαιρούν, όταν γεύονται τα προσφερόμενα δώρα της αόρατης, αλλά όχι και απρόβλεπτης εξουσίας. Η ίδια δε παρατηρεί με τα πλοκάμια της σε όλα τα επίπεδα ζωής πως οδηγείται σε αδιέξοδο. Στο τέλος, μάλιστα και σε αυτοαμφισβήτηση γιατί τα κέρδη δεν είναι τα ποθητά, ενώ οι ζημίες πολλαπλές. Αν το προφίλ του σημερινού ατόμου δεν μπορεί να φιλοτεχνηθεί με μιας, το πορτραίτο των θεσμών μοιάζει με καρικατούρα. Εννοώ των θεσμών απονομής εξουσίας σε όλα τα επίπεδα. Κοινώς, ας περιμένουμε σίγουρα κάτι άλλο στο μέλλον.