Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)

Η ΓΣΕΕ και το Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων του ΙΝΕ ΓΣΕΕ, έδωσαν πριν από λίγες ημέρες στη δημοσιότητα πρόταση διεξόδου από την κρίση και ύφεση στην απασχόληση.

Το Κείμενο Πολιτικής του Ινστιτούτου Εργασίας της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος προτείνει ένα πρόγραμμα εγγυημένης απασχόλησης, με το κράτος να λειτουργεί ως εργοδότης ύστατης καταφυγής και ως όχημα εξόδου από την κρίση.

Ένα τέτοιο πρόγραμμα θα μπορούσε, σύμφωνα με το Ινστιτούτο, να αντιμετωπίσει την κρίση απασχόλησης και να μειώσει την ανεργία κατά 10%, δηλαδή από 26,6% σε 16,6%, μέσα στα επόμενα τρία χρόνια. Φιλόδοξη η πρόταση αλλά και η προοπτική, καθώς και χιλιάδες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν και η ανεργία θα υποχωρήσει, ειδικά στους νέους, όπου εστιάζεται και το μεγαλύτερο πρόβλημα. Ας δούμε λοιπόν, συνοπτικά την εν λόγω πρόταση που θα τονώσει την απασχόληση και θα καταπολεμήσει την ανεργία.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Κειμένου Πολιτικής, η μείωση της ανεργίας κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες απαιτεί τη δημιουργία περίπου 430 χιλιάδων θέσεων εργασίας. Κι εδώ γεννιέται το πρώτο ερώτημα: πώς και πού θα δημιουργηθούν αυτές οι χιλιάδες θέσεις εργασίας, όταν το κράτος φυλλορροεί και η επιβίωσή του ταλανίζεται από μέρα σε μέρα; Αλλά ας δούμε τι προτείνεται και για τους μισθούς.

Σύμφωνα με τους συγγραφείς, η καθαρή αμοιβή θα πρέπει να διασφαλίζει ένα ελάχιστο επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης, και άρα να είναι υψηλότερη από το όριο της φτώχειας. Με βάση αυτό, οι ερευνητές επεξεργάστηκαν τρία σενάρια.

Με το πρώτο, η καθαρή αμοιβή του ανέργου που συμμετέχει στο πρόγραμμα καθορίζεται στα 495 ευρώ ανά μήνα, είναι δηλαδή ίση με τον βασικό καθαρό μισθό ενός άγαμου άνω των 25 ετών, χωρίς εργασιακή εμπειρία.

Με βάση το δεύτερο σενάριο, η καθαρή αμοιβή διαμορφώνεται στα 545 ευρώ ανά μήνα, δηλαδή είναι ίση με τον βασικό καθαρό μισθό ενός άγαμου άνω των 25 ετών με μία τριετία.

Σύμφωνα με το τρίτο σενάριο, η καθαρή αμοιβή του προγράμματος ανέρχεται σε 594,26 ευρώ ανά μήνα, δηλαδή είναι ίση με τον βασικό καθαρό μισθό ενός άγαμου άνω των 25 ετών με δύο τριετίες.

Και στα τρία σενάρια το ύψος της καθαρής αμοιβής είναι αρκετά υψηλότερο από το μισθό εισαγωγής (431,75 ευρώ), δηλαδή ασκεί μικρή (και θετική) αυξητική πίεση στο ύψος του κατώτατου μισθού.

Από όλα αυτά τα σενάρια, το πιο πιθανό που θα μπορούσε να εφαρμοστεί, κατά την άποψή μου, χωρίς πολλές αντιδράσεις είναι το πρώτο, καθώς ο πήχης θα πρέπει σιγά-σιγά να ανεβαίνει. Σε κάθε περίπτωση και προκειμένου το πρόγραμμα να αποδώσει τα αναμενόμενα, η καθαρή αμοιβή πρέπει να είναι επαρκώς υψηλότερη από την ανελαστική δαπάνη διαβίωσης του ανέργου, η οποία εκτιμάται σε 400 ευρώ ανά μήνα, αναφέρεται στην πρόταση.

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η θετική επίδραση του προγράμματος δημιουργίας θέσεων εργασίας δεν περιορίζεται στον αριθμό των ανέργων που θα απασχοληθούν στο πρόγραμμα. Το επιπλέον εισόδημα που δημιουργείται ενισχύει την κατανάλωση, δηλαδή τη συνολική ζήτηση. Η αυξημένη ζήτηση προκαλεί αύξηση της παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών, η οποία για να επιτευχθεί απαιτεί πρόσθετη απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας.

Η συλλογιστική αυτή είναι σε κάθε περίπτωση σωστή και όχι μόνο σε θεωρητική βάση. Τα επιχειρήματα της πρότασης αποδεικνύουν αλυσιδωτά τα πλεονεκτήματα σε μια τέτοια περίπτωση, καθώς η ανατροφοδοτούμενη διαδικασία αύξησης της απασχόλησης, του εισοδήματος και της ζήτησης, θα επιφέρει πρόσθετα ετήσια φορολογικά έσοδα περίπου 526 εκατ. ευρώ από τον ΦΠΑ χάρη στην αυξημένη κατανάλωση και περίπου 47 εκατ. ευρώ από το φόρο εισοδήματος των επιχειρήσεων λόγω της οριακής αύξησης της κερδοφορίας τους. Θα μπορούσε, επίσης, να μειώσει το ποσοστό φτώχειας κατά τουλάχιστον 15%, ενώ το συνολικό όφελος για τα ασφαλιστικά ταμεία υπολογίζεται περίπου στα 3,5 δις ευρώ.

Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση του προγράμματος, αυτή θα μπορούσε να προέλθει από πόρους, όπως η Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης, η οποία υπολογίζεται σε 204 εκατ. ευρώ το έτος, δηλαδή περίπου 820 εκατ. ευρώ σε βάθος τετραετίας, και από τις ήδη προϋπολογισμένες δαπάνες του νέου ΕΣΠΑ (ΣΕΣ 2014-2020) για παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας. Θα μπορούσαν, επίσης, να χρησιμοποιηθούν έσοδα από ευρωπαϊκούς πόρους και έκτακτα φορολογικά έσοδα, δηλαδή έσοδα που δεν επηρεάζουν τη δημοσιονομική προσαρμογή, όπως είναι τα έσοδα από πρόστιμα που επιβάλλονται για φορολογικές παραβάσεις.

Η πρόταση της ΓΣΕΕ και του Παρατηρητηρίου Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων του ΙΝΕ ΓΣΕΕ, είναι κατά την άποψή μου, και εφικτή και βιώσιμη. Ίσως βέβαια, μερικά πράγματα από τη θεωρία στην πράξη να απέχουν παρασάγγας. Όμως, καμία τέτοια πρόταση δεν θα πρέπει να μην λαμβάνεται υπόψιν, για τον απλό λόγο ότι με την εφαρμογή της μπορεί να χαλαρώσει ο ασφυκτικός οικονομικός κλοιός από τους δανειστές. Η χώρα έχει δυνάμεις να πορευθεί χωρίς δεκανίκια. Αρκεί να γίνεται γόνιμος διάλογος ανάμεσα στην κυβέρνηση και τις παραγωγικές τάξεις. Όπου αυτό εφαρμόστηκε, τα αποτελέσματα ήταν θετικά. Στον αντίποδα, το γύρισμα της πλάτης απέναντι σε παρόμοιου τύπου προτάσεις οδήγησε με μαθηματική ακρίβεια σε κοινωνικές συγκρούσεις. Κάτι που μέχρι τώρα η κυβέρνηση αποφεύγει σαν ο διάβολος το λιβάνι.