"Πολιτιστικές και Περιβαλλοντικές διαδρομές στο Πλωμάρι"

Παρουσιάστηκε στο Επιμελητήριο Λέσβου το βιβλίο -θεματικός οδηγός "Πολιτιστικές και Περιβαλλοντικές διαδρομές στο Πλωμάρι", που εξέδωσε το περασμένο καλοκαίρι ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πλωμαρίου «Το Πόλιον», στο πλαίσιο εγκεκριμένου έργου του Leader. Παράλληλα προβλήθηκε και το ομότιτλο ντοκιμαντέρ, το οποίο προσφέρεται, μαζί με το βιβλίο, σε όσους το προμηθεύονται. Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από το Επιμελητήριο Λέσβου και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πλωμαρίου "Το Πόλιον".

Στο χαιρετισμό τους, ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου  Βαγγέλης Μυρσινιάς και η Πρόεδρος του Συλλόγου "Το Πόλιον" Μυρσίνη Βαρτή- Ματαράγκα αναφέρθηκαν, εκτός των άλλων, στη συμβολή του θεματικού αυτού οδηγού όχι μόνο στην ανάδειξη της ιστορίας, του πολιτισμού και της παράδοσης του τόπου, αλλά και στην ανάπτυξη του ποιοτικού θεματικού τουρισμού με προφανείς οικονομικές διαστάσεις. Εξάλλου, σύμφωνα με την UNESCO, ο Πολιτιστικός Τουρισμός αποτελεί το πιο γρήγορα αναπτυσσόμενο, σε παγκόσμια κλίμακα, προϊόν της τουριστικής βιομηχανίας. Εναρμονίζεται δε με τους στόχους του Γεωπάρκου της Λέσβου. Ιδιαίτερη ήταν η αναφορά της Μυρσίνης Βαρτή- Ματαράγκα και οι ευχαριστίες της στους συντελεστές της πραγματοποίησης της έκδοσης του βιβλίου αυτού, δηλαδή τους συγγραφείς των επί μέρους ενοτήτων του βιβλίου αυτού, στην ΕΤΑΛ για την οικονομική στήριξη της έκδοσης, στους ομιλητές της σημερινής εκδήλωσης. Δεν παρέλειψε, επίσης, να ευχαριστήσει τους Ποτοποιούς του Πλωμαρίου και όλους όσοι προσέφεραν τα εδέσματα.

Τέλος, αναφέρθηκε στην περίπτωση της απίστευτης είδησης ότι πουλήθηκε σε ιδιώτες η Παναγιά Κρυφτή ένα μοναδικό πολιτισμικό τοπίο, μνημείο ιστορικό, θρησκευτικό, γεωλογικό, απείρου φυσικού κάλλους, γεγονός που πρέπει να μας ανησυχεί πολύ και να μας προβληματίσει.

Η Ελένη Μαΐστρου καθηγήτρια και Κοσμήτωρ της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ τόνισε, τη σημασία της έκδοσης και υποστήριξε ότι αυτή θα συμβάλει στην ενίσχυση του Πολιτιστικού Τουρισμού και στη συνειδητοποίηση από την τοπική κοινωνία της ιστορικής σημασίας αλλά και της οικονομικής αξίας της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της.  Αναφέρθηκε συνοπτικά στο περιεχόμενο του κεφαλαίου του βιβλίου που έχει ως θέμα την Αρχιτεκτονικη φυσιογνωμία του Πλωμαρίου μέσω 4 περιπάτων στις γειτονιές του Πλωμαρίου όπου προβάλλονται οι χαρακτηριστικές λαϊκές και αστικές κατοικίες στις οποίες απαντώνται τα ιδιαίτερα οικιστικά χαρακτηριστικά του τόπου. Επιπρόσθετα έκανε μνεία και στο κεφάλαιο "Ένας περίπατος στα παλιά βιομηχανικά κτήρια και την ιστορία τους", συγγραφέας του οποίου είναι ο αναστηλωτής -πολιτικός μηχανικός Γιώργος Κακές.

Επισήμανε ότι πρέπει να επιδιωχθεί η αποκατάσταση και επανάχρηση των σημαντικών βιομηχανικών κτισμάτων της πόλης, αλλά και η διατήρηση και αποκατάσταση όλων των ιστορικών κτισμάτων που προβάλλονται στον θεματικό οδηγό, καθώς αυτά συγκροτούν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία και τον αρχιτεκτονικό πλούτο της πόλης.

Ο Νικόλαος Δέτσης, φιλόλογος, αναφέρθηκε γενικά στο βιβλίο (περιεχόμενα, δομή, αισθητική παρουσία του, κ.λ.π.)

Για το κεφάλαιο «Η γνωριμία με τη ναυπηγική παράδοση του Πλωμαρίου» συγγραφέας του οποίου είναι ο Κώστας Δαμιανίδης, αρχιτέκτων και ιστορικός ναυπηγικής, η Μ. Βαρτή Ματαράγκα, μεταφέροντας τα λόγια του ίδιου, ανέφερε ότι στο βιβλίο αναδεικνύεται η πλούσια ναυπηγική και ναυτική παράδοση του τόπου, τόνισε την αναγκαιότητα δημιουργίας του Ναυτικού Μουσείου στο Πλωμάρι. Τονίστηκε το σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής, με δυνατότητα ανάπτυξης του περιπατητικού τουρισμού, καθώς και ότι το Πλωμάρι διαθέτει μεγάλο Προϊστορικό οικισμό της Πρώιμης Χαλκοκρατίας, ίσως της ίδιας έκτασης με αυτόν της Θερμής.

Τέλος, ο Δ/ντής της ΕΤΑΛ  Αναστάσιος Περιμένης και εκ μέρους της Διοίκησης της, σημείωσε:

Η έκδοση αυτή είναι μια "Υπερήφανη στιγμή" για την Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης Λέσβου που καταδεικνύει την προσέγγιση "LEADER", όχι ως πρόγραμμα, αλλά ως φιλοσοφία απέναντι στην τοπική ανάπτυξη.

Τί άλλο θα μπορούσε να είναι Τοπική Αναπτυξιακή Στρατηγική από την ενεργοποίηση τόσων ανθρώπων που εργάστηκαν άοκνα, με πάθος και προσήλωση πάνω σε αντικείμενα τόσο σημαντικά για την περιοχή μας, όσο το περιβάλλον και ο πολιτισμός.

Οι στόχοι που θέτει μια περιοχή είναι ανάλογοι των αναγκών της και η έκδοση αυτή έρχεται να αποδείξει τις ικανότητες της περιοχής και των ανθρώπων της να συσπειρώνονται κάτω από κοινούς στόχους και να επιτυχαίνουν σημαντικά αποτελέσματα.

Αυτό που μένει ως επίγευση στον αναγνώστη από την περιήγηση μέσα από τις σελίδες είναι η αγάπη των συντελεστών του για ένα ξεχωριστό σε φύση και ιστορία-πολιτισμό τόπο, το Πλωμάρι. Είμαι βέβαιος ότι όποιος την μελετήσει θα εισπράξει αυτή την αγάπη.

Εκφράζω τις ευχαριστίες μας που συνδέθηκε το όνομά μας με την έκδοση αυτή τιμώντας μας με μια εξαιρετική και παθιασμένη δουλειά. Η έκδοση αυτή είναι ένα "διάβασμα" στο χρόνο και τολμώ να πω μια "οδός" επιστροφής.

Ιστορία του Λεσβιακού Αθλητισμού

Στέλιου  Ανέστη  Σαμαρά

Με μεγάλη αγάπη και ιδιαίτερη συγκίνηση υποδέχτηκε ο Λεσβιακός λαός και όχι μόνο,  το βιβλίο του σκηνοθέτη Στέλιου Σαμαρά « Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΕΣΒΙΑΚΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ», που εδώ και λίγο καιρό κυκλοφόρησε στο Λεσβιακό και όχι μόνο χώρο, αφού δεκάδες βιβλία έφυγαν κατά παραγγελία στη Γερμανία, την Αμερική και την Αυστραλία.

Πολλά και τα ευχαριστήρια μηνύματα προς τον δημιουργό του υπέροχου τούτου βιβλίου, από κάθε άποψη, από τους ξενιτεμένους παλαίμαχους τώρα της ζωής, με την ευκαιρία που τους έδωσε ώστε να ξαναζήσουν τις όμορφες, συγκινητικές και αγνές στιγμές του Λεσβιακού αθλητισμού.

Ο Στέλιος Σαμαράς με ιδιαίτερη νοσταλγία περιγράφει πρόσωπα και καταστάσεις στη ρομαντική εκείνη περίοδο του αθλητισμού, στην μεταπολεμική Λέσβο, μέσα από προσωπικά βιώματα. Βιώματα που είχε ζήσει από πρώτο χέρι, όταν παιδί ακόμα, μάθαινε ποδόσφαιρο στις θρυλικές αλάνες της γειτονιάς του στη Χρυσομαλλούσα της Μυτιλήνης και ύστερα, ως ποδοσφαιριστής του μεγάλου τότε «Παλλεσβιακού» στον «Ταρλά», στάδιο που χάρη στην Α.Ε.Λ. Καλλονής, ξεπέρασε σε φήμη τα όρια του νησιού, κάνοντάς το γνωστό σε όλη την Ελλάδα.

Ήταν τότε μια εποχή έντονης και πολύπλευρης αθλητικής δραστηριότητας στο νησί και ιδιαίτερα στη Μυτιλήνη, στις αθλοπαιδιές, ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ, πόλο στίβο και κολύμβηση, με διακρίσεις που συχνά ξεπερνούσαν τα όρια του νησιού  παίρνοντας πανελλήνιο χαρακτήρα. Αθλητισμός χωρίς την νόθευση του επαγγελματισμού, με άθλητές Έλληνες και μέσα από τα λεσβιακά σπλάχνα που επεδίωκαν διακρίσεις από αγάπη για το άθλημα και την επευφημία της κερκίδας.

Οι μυθικοί, για όσους από μας βίωσαν το ποδόσφαιρο της Λέσβου κυρίως στις τρεις πρώτες μεταπολεμικές  δεκαετίες, τότε ποδοσφαιριστές του κιτρινόμαυρου «ΑΡΗ», Φάππας Σάββας, Χατζηλίας Νίκος, Μαρούσκος Θόδωρος Κουτρουμπίλας Βαγγέλης, του ερυθρόλευκου «ΠΑΛΛΕΣΒΙΑΚΟΥ» Τσολάτης Σάββας, Κλούρας Κώστας, Μαλλέλης Γιώργος, του γαλανόλευκου «ΑΧΙΛΛΕΑ» Γιακαλής Νότης που χάσαμε πρόσφατα, [ίσως ο πιο ολοκληρωμένος ποδοσφαιριστής στην εποχή του], οι νεαροί τότε του βυσινί «ΚΕΡΑΥΝΟΥ» Πετρέλλης Δημητρός [Μπουκέτο], Κωστόπουλος Σαράντης, Δασκαλάκης Γιάννης που θα διαπρέψουν στις κατά σειρά και όσες από τις ομάδες που θα προέλθουν από τις συνεχείς συγχωνεύσεις, ο εκ των κορυφαίων του Γουέμπλεϋ Γραμμός Χάρης, ο Δαλαμπέκης Ανδρέας, ο Πιττός Παναγιώτης, ο Μανούσος Γιάννης, όλοι αυτοί μέσα από το βιβλίο του Στέλιου Σαμαρά ξαναζωντάνευσαν τις μνήμες μας χαρίζοντάς μας μια ψυχική ευφορία ανεπανάληπτη.

Δεν λείπουν  όμως και οι αναφορές για τον υπόλοιπο Λεσβιακό αθλητισμό. Στο στίβο με κορύφωση των διακρίσεων στον ολυμπιονίκη Κώστα Κεντέρη, φωτογραφία του οποίου κοσμεί το εξώφυλλο της έκδοσης, στην κολύμβηση, στην με μεγάλη λεπτομέρεια  ανεπανάληπτης σε δόξα πορείας της λεσβιακής υδατοσφαίρησης  και βέβαια στη γέννεση του τοπικού μπάσκετ.

Ο Σ. Σαμαράς, σε κάθε κεφάλαιο άρθρο του βιβλίου του, αναφέρεται διεξοδικά στο θέμα του με λεπτομέρειες που δυναμώνουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη του. Τις αναφορές αυτές στοιχειοθετούν τα προσωπικά βιώματα και οι εμπειρίες του συγγραφέα μαζί και οι πληροφορίες που συνέλεξε από άμεσες ή έμμεσες πηγές για τους αθλητές ή τις ομάδες.

Ακόμα το βιβλίο χαρακτηρίζει ιδιαίτερα το εικαστικό υλικό, αποτελούμενο από φωτογραφίες ομάδων και αθλητών και κυρίως παλαιμάχων σήμερα με ορατά τα χνάρια της γήρανσης στα πρόσωπά τους γεγονός που εντείνει τη νοσταλγία των παλαιμάχων της ζωής αναγνωστών του. Φωτογραφίες φάσεων αγώνων, αθλητικών παραγόντων του νησιού προπονητών κ.λ.π

Κι ο πλούτος ετούτος τελικά αποδεικνύει περίτρανα πως η σύνθεση του βιβλίου υπήρξε ιδιαίτερα επίπονη για τον συγγραφέα, αλλά και μια ευχάριστη για τον ίδιο περιδιάβαση, με μπόλικη νοσταλγία, σ' ένα χώρο στον οποίο συμμετείχε και ο ίδιος στην πορεία του με τα χρώματα του ποδοσφαιρικού «Παλλεσβιακού».

Στέλιο Σαμαρά εύγε σου και ευχαριστώ που άφησες και μένα να περπατήσω στα χνάρια σου την εποχή εκείνη που έζησα και εγώ ως μαθητής στο ιστορικό εξατάξιο Α' Γυμνάσιο Μυτιλήνης [1962-65], πιστεύοντας ακόμα ότι θα εισέπραξες κι' άλλα ευχαριστώ από  αναγνώστες που έψαξαν για το δάσος κι όχι για το δέντρο στο υπέροχο βιβλίο σου.

                                                    ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΝΟΥΚΑΣ      

«Παγκόσμιες Ημέρες»

Στρατή Μισγίρη

...Ο Στρατής Μισγίρης δεν έχει ανάγκη αναγνωρισιμότητας στην κοινωνία μας. Χαλκέντερος συγγραφέας, λάτρης της ιδιαίτερής του πατρίδας Καλλονής, αν ήταν δυνατόν θα την θεωρούσε όχι μόνο ομφαλό της Λέσβου αλλά της... οικουμένης, με ικανότητες που ξεπερνούν τις απλές πνευματικές ενασχολήσεις, αφού και την τέχνη του Γουτεμβέργιου θεραπεύει με επιτυχία, αποτελεί σημείο αναφοράς για εκείνους τους νεώτερους που θέλουν να είναι δημιουργικοί. Ας έρθουμε, όμως, στο συγκεκριμένο βιβλίο.

Συγκέντρωσε τα σημειώματα που είχε δημοσιεύσει στο «Δημοκράτη» εξέδωσε το βιβλίο του με τίτλο «Παγκόσμιες Ημέρες» αφιερωμένο στον εορτασμό διαφόρων ημερών του χρόνου. Η γλώσσα του στρωτή, κατανοητή, αλλά και εύχυμη και το βιβλίο ξεκούραστο. Μπορεί να διαβάζεις μια δυο σελίδες και μετά από μέρες άλλες, χωρίς να χάνεις τη χαρά της συνεχούς μελέτης που απαιτεί ένα άλλου τύπου βιβλίο και επίσης, να αναφέρεσαι σ' αυτό για να το συμβουλευτείς για τη μέρα που γιορτάζεται και με την έννοια αυτή μπορεί να είναι και χρηστικό.

Αυτό, όμως, που προσωπικά θα αποκομίσω από τη συγκεκριμένη πνευματική παρουσία του Στρατή Μισγίρη είναι η εφηβική διάθεση λειτουργίας στα γράμματα, με το δικό του τρόπο, συνεχίζει χρόνια τώρα. Παράδειγμα για τους πολλούς που παραδίδονται στην εύκολη οδό της πρόωρης κόπωσης και της εθελούσιας εξόδου από τον ωραίο αγώνα της προσφοράς. Ζήθι Στρατή για να διδάσκεις όχι μόνο ως εκπαιδευτικός, αλλά και ως θετικό παράδειγμα της κοινωνίας.

Αριστείδης Γιαπαλής

Καθηγητής

Πανεπιστημίου Πελοποννήσου