Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)

Οι συζητήσεις στο Brussels Group συνεχίζονται σε καλό κλίμα και αναγνωρίζεται και από τις δύο πλευρές ότι έχει σημειωθεί πρόοδος σε σημεία της διαπραγμάτευσης, δηλώνουν απερίφραστα από την κυβέρνηση. Διάφορα δημοσιεύματα που επιμένουν να παρουσιάζουν ότι η ελληνική πλευρά είτε είναι «απροετοίμαστη», είτε ότι «υπάρχουν τριβές» μεταξύ της ελληνικής αντιπροσωπείας, αν δεν επιχειρούν να υπονομεύσουν τις συζητήσεις, απλώς αλλοιώνουν την πραγματικότητα. Αυτή είναι η κατηγορηματική θέση της κυβέρνησης σε ότι αφορά τις διαπραγματεύσεις αυτές. Όμως, είναι άραγε, τα πράγματα τόσο εύκολα; Μπορεί άραγε, η ελληνική πλευρά να ξεπεράσει έτσι εύκολα τους σκοπέλους που βρίσκονται στην πορεία της;

Η γερμανίδα καγκελάριος από την πλευρά της έχει ακόμη έναν λόγο να πει, πως η Ελλάδα διαθέτει έναν βαθμό ευελιξίας σε ό,τι αφορά τις μεταρρυθμίσεις που θα εφαρμόσει, αλλά το γενικό πλαίσιο πρέπει να καταλήγει στο προσδοκώμενο αποτέλεσμα. «Το ερώτημα είναι αν η Ελλάδα μπορεί και πρόκειται να εκπληρώσει τις προσδοκίες που όλοι μας έχουμε», δηλώνει χωρίς περιστροφές. Και τι εννοεί; Πολύ απλά ότι παρά τις όποιες «ευελιξίες» ή «παραθυράκια», αν θέλετε, δεν απομένουν και πολλά που μπορεί κανείς να περιμένει. Με λίγα λόγια, οι συζητήσεις φτάνουν μέχρι ενός σημείου και οι διαπραγματευτικοί θεσμοί έχουν όρια, που δεν πρέπει να υπερκερασθούν. Εξάλλου, το δηλώνει και η ίδια η Άνγκελα Μέρκελ, πετώντας το μπαλάκι σε αυτούς: «Η Ελλάδα μιλά με τους θεσμούς τώρα. Περιμένουμε το αποτέλεσμα αυτών των συζητήσεων και θα περιμένουμε την εκτίμηση των θεσμών».

Το Brussels Group λοιπόν, μπορεί να διαφέρει εμφανώς από την τρόικα, έχει, όμως και αυτό ορίσει κανόνες και σημεία ανοχής. Και προβλήματα σαφώς και υπάρχουν στις διαπραγματεύσεις, κάτι που επιβεβαιώνει σε non paper η κυβέρνηση, καθώς ενώ η ελληνική πλευρά έχει, λένε, τεκμηριωμένες θέσεις, τις οποίες παρουσιάζει στους θεσμούς σε επίπονες και μακρές διαδικασίες, που σε αρκετές περιπτώσεις γίνονται δεκτές, ενώ σε άλλες υπάρχουν διαφωνίες.

Επίπονες λοιπόν, οι διαδικασίες και όχι χωρίς εμπόδια. Κάθε φορά που βρίσκεται ένα μικρό παράθυρο στις συναντήσεις κορυφής σε επίπεδο αρχηγών κρατών ή έκτακτες συναντήσεις όπως η τελευταία, κάτι γίνεται μετά και σκαλώνει η ιστορία και οι υπουργοί Οικονομικών διασταυρώνουν τα ξίφη τους. Σε ότι αφορά πάντως, τη λίστα των μεταρρυθμίσεων, σύμφωνα με την κυβέρνηση, σε αυτή δεν υπάρχουν υφεσιακά και αντιλαϊκά μέτρα, αλλά θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης που μεταφέρουν τα βάρη από τα συνήθη υποζύγια στους έχοντες και κατέχοντες. Αυτό δηλώνουν μετά βεβαιότητας οι κυβερνώντες, πιστεύοντας πως με τη λίστα θα εγκριθεί η περαιτέρω χρηματοδότηση της Ελλάδας από τους εταίρους.

Δεν αμφισβητεί κανείς ότι η κυβέρνηση θα κάνει το κάθε τι προκειμένου να παρουσιάσει μια εικόνα προς τους πολίτες πως τηρεί τις προεκλογικές της υποσχέσεις. Δεν αναμένεται να παραβεί τουλάχιστον σε τούτο το χρονικό σημείο τις προεκλογικές της εξαγγελίες. Όμως, το θέμα δεν είναι αυτό. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη υποχωρήσει σε πολλά και αυτό το ήξεραν ότι θα συμβεί ακόμη και οι ίδιοι οι  ψηφοφόροι του. Το ζητούμενο λοιπόν, ήταν να μετριαστούν τα αποτελέσματα της ως τώρα πιεστικής υφεσιακής πολιτικής Σαμαρά και να γίνει ένα βήμα μπροστά. Οι ριζικές μεταρρυθμίσεις όμως, που διατείνεται ο πρωθυπουργός, οι οποίες θα μπουν τώρα σε εφαρμογή, αυτό το φιλόδοξο σχέδιο μετά το δίμηνο αλλά και συνεχόμενο θρίλερ, δεν θα λάβουν χώρα χωρίς έλεγχο από τους δανειστές. Ασφαλώς και δεν μιλάμε για νέο μνημόνιο, που αναφέρεται ατυχώς ο κος Σαμαράς. Όμως, δεν μιλάμε με ευκολία και για ανατροπή των πάντων, όταν κάθε φορά σε οποιαδήποτε απόπειρα εκφράζονται οι ενστάσεις των εταίρων, δημιουργείται κρίση και στο τέλος νέες συναντήσεις κορυφής για να κερδηθεί χρόνος. Δεν μπορεί να συνεχιστεί για καιρό αυτή η κατάσταση.  Ούτε, όμως και οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα συνεχίζουν να παρακολουθούνται νυχθημερόν από τους εταίρους.

Λέω πως στο τέλος, πέρα από τι θα αποφασίσουν οι θεσμοί, αυτό που θα συμβεί θα είναι μονάχα η αποδοχή ή μη από τους δανειστές της νέας πόρευσης της χώρας χωρίς αφαίμαξη του πληθυσμού. Και αυτό δεν θα το αποφασίσουν οι όποιοι  θεσμοί σε επίπεδο ελέγχου των μεταρρυθμίσεων, αλλά τα ειδικά συμφέροντα σε επίπεδο ΕΚΤ και ΔΝΤ που καθορίζονται από τις εκάστοτε πολιτικές των χωρών που υπόκεινται, όμως, στην εξουσία τους. Γιατί καλά τα έργα και οι μεταρρυθμίσεις, δύσκολο, όμως, το τόλμημα να σηκώσει κεφάλι κάποια χώρα και να απαλλαγεί από τον σφιχτό οικονομικό εναγκαλισμό τους.  Όταν η δύναμη είναι το χρήμα και οι επενδύσεις που δημιουργούν ανάπτυξη και θέσεις εργασίας εξαρτούν την ύπαρξή τους από εκεί, μοιραία κάποιοι συμβιβασμοί προηγούνται, αλλά και πολλά βήματα προς τα πίσω είτε σε επίπεδο θεσμών, είτε σε συναντήσεις κορυφής. Τα υπόλοιπα είναι για να συμπληρώνουν τον κάθε φορά κερδισμένο, αλλά περιορισμένο χρόνο.