Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)

Συγκλονιστικά τα στοιχεία της έκθεσης της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας του ΟΗΕ (ILO) για το 2014 σε ότι αφορά την κατάσταση των ανέργων, της παιδικής φτώχειας, της κοινωνικής ασφάλισης, της εργασίας αλλά και των μεγάλων περικοπών στην Υγεία. Η ομάδα επικοινωνίας του Μητροπολιτικού Κοινωνικού Ιατρείου Ελληνικού προχώρησε πρόσφατα στη μετάφραση των κυριότερων σημείων της Έκθεσης της ILO.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι πολιτικές κοινωνικής προστασίας και ασφάλισης, που παίζουν έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην υγεία, στην παιδεία, στη μείωση της φτώχειας και της κοινωνικής ανισότητας και στην υποστήριξη της ανάπτυξης, αντί να ενισχύονται, υποχωρούν ολοένα και περισσότερο.

Πράγματι, ενώ η ανεργία αναγνωρίζεται από την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ως ένα από τα ενδεχόμενα που οφείλουν να καλύπτονται από τα εθνικά συστήματα κοινωνικής προστασίας (άρθρο 25), και ενώ τα στοιχεία από την Ευρωπαϊκή Ένωση καταδεικνύουν ότι οι άνεργοι που λαμβάνουν επίδομα ανεργίας είναι πιο πιθανό να επιστρέψουν στην εργασία από όσους δεν λαμβάνουν (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2014b, σ. 163), το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση σε περίπτωση ανεργίας συρρικνώνεται, ακριβώς την περίοδο που είναι πιο αναγκαίο, αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Το 2010-2011 το ποσοστό του ΑΕΠ των δημόσιων δαπανών για την κοινωνική προστασία των ατόμων σε ηλικία εργασίας στην Ελλάδα (εξαιρώντας την Υγεία) έφτανε μόλις το 2% (ποσοστό μικρότερο από τα αντίστοιχα της Αλβανίας και της Βουλγαρίας), ενώ σε χώρες όπως το Βέλγιο, η Ιρλανδία, ακόμα και στην Ισπανία, που έχει χτυπηθεί από την κρίση, ξεπερνά το 6% και στις Σκανδιναβικές το 8%.

Όσον αφορά τις συντάξεις, η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες σε παγκόσμιο επίπεδο (με μόνες άλλες ευρωπαϊκές χώρες την Ισπανία και την Αλβανία) όπου παρατηρείται μείωση των καλύψεων, κατά την περίοδο 2010-2012. 

Να σημειωθεί εδώ ότι στην Ελλάδα, οι κατά κεφαλήν δαπάνες για την Υγεία μειώθηκαν κατά 11,1% μεταξύ του 2009 -2011 (ΟΟΣΑ, 2013c), ενώ ο προϋπολογισμός για την Υγεία για το 2011 μειώθηκε κατά 1,4 δισ. Αυτές οι περικοπές έχουν οδηγήσει σε μειωμένη παροχή υγειονομικής περίθαλψης και σε προβλήματα σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, από την προληπτική φροντίδα ως τη διαθεσιμότητα και το προσιτό κόστος των υπηρεσιών Υγείας και βασικών φαρμάκων όπως τα αντιβιοτικά, αλλά και στη δημιουργία και συντήρηση των υποδομών. 

Η μετατόπιση του βάρους για την πληρωμή της υγειονομικής περίθαλψης από το δημόσιο ταμείο στα άτομα και τα νοικοκυριά, έχει ιδιαίτερα σοβαρές επιπτώσεις για ομάδες χαμηλού εισοδήματος, ενώ κατά το ίδιο ακριβώς χρονικό διάστημα που τα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση του αριθμού των εργαζομένων στον τομέα της Υγείας αλλά και των μισθών τους, η αυξημένη ζήτηση για υπηρεσίες δημόσιας υγείας ήταν εμφανής. Από το 2007 - 2012, η παιδική φτώχεια αυξήθηκε σε 19 από τα 28 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ περισσότερα από το ένα τέταρτο των παιδιών στην Ελλάδα, στην Ιταλία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Ισπανία ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας (7.178 ευρώ τον χρόνο σε ατομικό επίπεδο και 15.073 ευρώ για τετραμελή οικογένεια). Η αύξηση αυτή της παιδικής φτώχειας έχει προκαλέσει ανησυχία για τις αρνητικές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις σε σχέση με τη μελλοντική προοπτική απασχόλησης των παιδιών του σήμερα, αλλά και για το μέλλον της παραγωγικότητας των ευρωπαϊκών οικονομιών (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2014A).

Τέλος, θεαματική είναι και η μείωση μισθών αλλά και η αύξηση της ανεργίας. Στην Ελλάδα, οι μισθοί μειώθηκαν μέχρι και 35%, ενώ η ανεργία αυξήθηκε στο 28% το διάστημα 2008 - 2014.  Οι δαπάνες κοινωνικής προστασίας μειώθηκαν σε περισσότερο από 12% από το 2008.  Σε ότι αφορά τη φτώχεια, αυτή σκαρφάλωσε σε ένα ιστορικά υψηλό επίπεδο, που υπερβαίνει το 35% του πληθυσμού το 2013, προκαλώντας έντονη ανθρώπινη δυστυχία, καθώς πολλές οικογένειες δεν μπορούν να καλύψουν βασικές βιοτικές ανάγκες. Αυτά, τη στιγμή που οι δανειστές περισφίγγουν τον κλοιό όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά σε ολόκληρη την ευρωζώνη, θεωρώντας τις πολιτικές λιτότητας, πρόοδο και ανάπτυξη.