Με τη διαπίστωση ότι επί 28 ολόκληρα χρόνια γίνονται τα ίδια λάθη στο σχεδιασμό, ο επικεφαλής της παράταξης «Συμβόλαιο Ζωής με το Αιγαίο» Γ. Σπιλάνης, σχολιάζοντας την εισήγηση ενημέρωση για το επιχειρησιακό πρόγραμμα 2014 2020, υπογράμμισε:

«Στηριζόμαστε ακόμη σε επιμέρους έργα, κυρίως τεχνικά και όχι σε ένα συνεκτικό πρόγραμμα με αρχές, προτεραιότητες και δράσεις. Δεν έχουμε αναπτυξιακή στρατηγική και σχέδιο έτοιμα και τρέχουμε να προλάβουμε τις προθεσμίες και να πιέσουμε να εντάξουμε έργα. Αυτό αφορά τόσο τους εθνικούς πόρους, όσο και τους ευρωπαϊκούς με τις αιρεσιμότητες, αφού χωρίς το Επιχειρησιακό Σχέδιο για τους εθνικούς πόρους και τα Στρατηγικά Σχέδια για τους ευρωπαϊκούς καμία εκταμίευση δεν μπορεί να γίνει. Όμως, θα έπρεπε να είχαμε ετοιμάσει τα σχέδια αυτά όχι γιατί είναι προϋποθέσεις για τη χρηματοδότηση, αλλά γιατί είναι εργαλεία απαραίτητα για την αντιμετώπιση των αναπτυξιακών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων της Περιφέρειας που καλούμαστε ως Περιφερειακό Συμβούλιο να αντιμετωπίσουμε. Και τώρα θα έπρεπε να βρισκόμασταν στο στάδιο της ωρίμανσης των δράσεων που δεν αφορά αποκλειστικά τεχνικές μελέτες έργων, αλλά το σχέδιο δράσης εκείνο που θα «μεταφράσει» τα όσα γενικά αναφέρει το πρόγραμμα σε ενέργειες.

Σε ότι αφορά τόσο τις περιφερειακές, όσο και τις εθνικές αιρεσιμότητες και σχεδιασμούς, εμείς ως Περιφερειακό Συμβούλιο, δεν έχουμε συζητήσει για την αναπτυξιακή κατεύθυνση της περιφέρειας και όταν θα έρθουν τα σχέδια θα τα εγκρίνουμε με μία τυπική διαδικασία για να ξεκινήσει η χρηματοδότηση. Ειδικά δεν γνωρίζουμε κατά πόσο τα εθνικά σχέδια που ετοιμάζονται λαμβάνουν υπόψη τη νησιωτικότητα και την αναγκαιότητα για ιδιαίτερο σχεδιασμό.

Η πρώτη ομάδα ερωτημάτων αναφέρεται κυρίως στο παρελθόν που κληρονόμησε, που, όμως, αν είχαμε απαντήσεις σ' αυτά θα βοηθούσε στον σχεδιασμό του αύριο: έχει αξιολογήσει τις αναπτυξιακές παρεμβάσεις των προηγούμενων χρόνων; Με ποιες συμφωνεί και θα τις συνεχίσει και με ποιες διαφωνεί και θα τις σταματήσει; Έχει εκτελεστεί σειρά «φαραωνικών έργων» που απορρόφησαν μεγάλα τμήματα των ΠΕΠ χωρίς να έχει αξιολογηθεί το αναπτυξιακό τους αποτύπωμα, ενώ έχουν δρομολογηθεί έργα που χρειάστηκαν ή θα χρειαστούν τεράστιους προϋπολογισμούς από αυτούς που δεν υπάρχουν, ενώ η σκοπιμότητά τους παραμένει αδιευκρίνιστη και αφορούν λιμάνια, φράγματα (όπως της Ερεσού ή του Τσικνιά), τεράστια συγκεντρωτικά αποχετευτικά δίκτυα, οδικοί άξονες κλπ. Ξέρουμε ακόμη ότι πολλά έργα όπως ο δρόμος Καλλονής-Σιγρίου σταμάτησε και κανείς δεν γνωρίζει αν θα ξαναρχίσει και πότε, ενώ συζητούνται και άλλα παρόμοια έργα, ενώ το νέο ΕΣΠΑ έχει άλλη κατεύθυνση.

Η δεύτερη ομάδα ερωτημάτων αναφέρεται στο σχέδιο ενεργοποίησης που υπάρχει για να υλοποιηθεί το πρόγραμμα. Ποιες αναπτυξιακές αρχές έχουν τεθεί, ποιες προτεραιότητες έχουν μπει, με ποιες διαδικασίες ετοιμάζονται τα στρατηγικά σχέδια, ποιοι φορείς θα ενεργοποιηθούν και με ποια χρηματοδότηση θα προχωρήσει η υλοποίησή τους. Πώς συνδέεται η συζήτηση που γίνεται σήμερα με το Επιχειρησιακό Σχέδιο της Περιφέρειας και με ποιο τρόπο. Αντ' αυτού βρισκόμαστε ακόμη σε ενημερώσεις.

ΟΡΑΜΑ ΓΙΑ ΤΟ Β. ΑΙΓΑΙΟ

Το όραμα για το Β. Αιγαίο είναι να μετατρέψουμε, το μοναδικό στον κόσμο Αιγαίο, σε Περιβαλλοντικό και Πολιτιστικό Πάρκο του Κόσμου με βάση το τρίπτυχο «Ποιοτικό, Πράσινο και Δημιουργικό Αιγαίο». Τα βήματα είναι απλά. Αρκεί να τα υιοθετήσουμε:

-Αξιοποίηση των τοπικών πόρων για παραγωγή ποιοτικών προϊόντων και υπηρεσιών με ποιότητα και ονομασία προέλευσης. Με σύνθημά μας, για να φτάσει στα πέρατα του κόσμου, την «Αιγαιακή Ποιότητα» (Aegean Quality). Επιτυχημένα παραδείγματα πολλά, από τη Λήμνο μέχρι την Ικαρία. Στο χέρι μας είναι να αλλάξουμε τον τουρισμό αξιοποιώντας ό,τι πολυτιμότερο έχουμε στα νησιά μας: την Πολιόχνη και το Ευπαλίνιο Όρυγμα, τη Μεσαιωνική Χίο και το Γεωπάρκο της Λέσβου, το μύθο του Ικάρου αλλά και τον Πυθαγόρα, τα θερμά νερά και τη γεωθερμία.

-Προστασία και αξιοποίηση του περιβάλλοντος με σεβασμό στην κλίμακα των νησιών και στους περιορισμένους πόρους τους. Σύνθημά μας το «Πράσινο Αιγαίο» (Green Aegean). Υιοθέτηση νέων τεχνολογιών προσαρμοσμένων στις ιδιαιτερότητες των νησιών και όχι φαραωνικά έργα υψηλού κόστους και χαμηλής απόδοσης, για να έχουμε νερό και ενέργεια, για να έχουμε καθαρές θάλασσες, για να έχουμε ποιότητα ζωής που να τη ζηλεύουν όλοι.

-Αξιοποίηση των μοναδικών φυσικών και πολιτιστικών χαρακτηριστικών του Αιγαίου για την ανάπτυξη νέας πολιτισμικής παραγωγής που είναι το αύριο, το «Δημιουργικό Αιγαίο» (Creative Aegean). Πόσοι παγκόσμιας εμβέλειας καλλιτέχνες και δημιουργοί, Έλληνες και ξένοι, δεν εμπνεύστηκαν από τη μοναδικότητα του χώρου, από το φως του, αφήνοντας ανεξίτηλα τα ίχνη τους. Στο χέρι μας είναι να εμπνευστούμε και να συνεχίσουμε.

Όλα τα παραπάνω, εφόσον υιοθετηθούν ως αρχές μπορούν να «μεταφραστούν» σε δράσεις που να εντάσσονται στους άξονες που μας παρουσιάστηκαν.

Πρόταση: Να συσταθεί άμεσα ομάδα εργασίας από όλες τις παρατάξεις για να δουλέψει μαζί με τις υπηρεσίες και την Επιτροπή Διαβούλευσης, ώστε να ετοιμάσει το Επιχειρησιακό Σχέδιο της Περιφέρειας για:

-Να υπάρξει ένα ενιαίο στρατηγικό αναπτυξιακό σχέδιο ανεξάρτητα των φορέων που θα κληθούν να το υλοποιήσουν και τους πόρους που θα χρησιμοποιήσουν (ευρωπαϊκούς, εθνικούς, ίδιους)

-Να αρθούν οι αιρεσιμότητες, ώστε να μπορεί να ξεκινήσει η υλοποίηση του ΕΣΠΑ επεξεργαζόμενοι στρατηγικά σχέδια που θα περιλαμβάνουν και δράσεις καινοτομίας στις επιχειρήσεις, και δράσεις προστασίας περιβάλλοντος και εκπαίδευση ανθρώπινου δυναμικού.

-Να προσδιοριστούν οι δράσεις προτεραιότητας, και ο τρόπος υλοποίησής τους λαμβάνοντας υπόψη την επιλεξιμότητά τους.

-Να αξιοποιήσουμε μαζί με τις άλλες νησιωτικές περιφέρειες τη δυνατότητα για Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις που έχει προβλεφθεί στο νέο ΕΣΠΑ με παρέμβαση της ΓΓΑΙΝΠ για δράσεις οριζόντιες που να καλύπτουν όλα τα νησιά πχ. κτίσιμο πλοίων για άγονες γραμμές.

-Να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο παρακολούθησης υλοποίησης, αξιολόγησης και επανασχεδιασμού του προγράμματος στο πλαίσιο της Επιτροπής Παρακολούθησης που θα συσταθεί και να ελέγχει όχι μόνο την απορρόφηση του προγράμματος, αλλά και την επίλυση των προβλημάτων που έχουν τεθεί (δείκτες αποτελέσματος) και εν τέλει τη βιώσιμη ανάπτυξη της Περιφέρειας (δείκτες επιπτώσεων)».