Νέες κυκλοφορίες  

Γράφει η Μαριάνθη Βάμβουρα

Η στήλη του βιβλιοφάγου με το σημερινό σημείωμα έρχεται να προϋπαντήσει τίτλους βιβλίων που κάνουν την εμφάνισή τους τούτες τις ημέρες, στις προθήκες και τα ράφια των βιβλιοπωλείων.

Πρώτη αναφορά σε ένα θρυλικό όνομα που βαρυσήμαντα είναι συνδεδεμένο και με τον τόπο μας, το νησί της Λέσβου. «Θωρηκτό Αβέρωφ, κεραυνός στο Αιγαίο» του John Carr. Μέσα σε 216 σελίδες ο δημοσιογράφος-ανταποκριτής ( The Times, Wall Street Journal Europe κ.ά.) που γεννήθηκε το 1948 στην Αγγλία και ζει στην Ελλάδα John Carr, κάνει λόγο στην ιστορική πορεία του Θωρηκτού.

Το βιβλίο -πέραν του κειμένου- περιλαμβάνει  χάρτες όπως « Η ναυμαχία της Έλλης, 3 Δεκεμβρίου 1912, 1η φάση», «Η ναυμαχία της Έλλης, 3 Δεκεμβρίου 1912, 2η φάση», «Η ναυμαχία της Λήμνου, 5 Ιανουαρίου 1913», «To δρομολόγιο του Αβέρωφ: Πειραιάς-Κρήτη (Απρίλιος 1941) και Κρήτη-Πειραιάς (Οκτώβριος 1944)», «Το Αβέρωφ στη Μέση Ανατολή και στην Ινδία, Ιούνιος 1941-Νοέμβριος 1942».

 Το Αβέρωφ λίγο μετά την ένταξή του σε υπηρεσία, Ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης,  Πρόσκληση για την τελετή καθέλκυσης, η οποία δείχνει το βασικό διάγραμμα του πλοίου,  Το Αβέρωφ και ο στόλος αποπλέουν από τον φαληρικό όρμο για επιχειρήσεις στο Αιγαίο στις 5 Οκτωβρίου 1912, Το πλήρωμα του Αβέρωφ στον Μούδρο στα τέλη του 1912, Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος στη θάλασσα, Πίνακας της ναυμαχίας της Λήμνου τον Ιανουάριο 1913 που φιλοτεχνήθηκε από τον Κ. Αλεξανδρή εκείνη την εποχή,  Το Αβέρωφ ηγείται του στόλου σε ασκήσεις (περίπου το 1920), Η καμπίνα του ναυάρχου Κουντουριώτη (ανακαινισμένη), Ναυτικές στολές των Βαλκανικών Πολέμων όπως υποπλοίαρχου, αρχικελευστή, πλωτάρχη, Παλιό αποστασιόμετρο του 1912, Η κουζίνα του αναρρωτηρίου, Το οπλονομείο, Οι αιώρες του πληρώματος, Ο ξύλινος σταυρός τον οποίο έβγαζε ο ιερέας του πλοίου σε στιγμές κινδύνου για να δίνει κουράγιο στο πλήρωμα, είναι κάποιες από τις 55 εικόνες που περιλαμβάνονται στο βιβλίο.

«Αν αναλογιστείτε πόσες φορές το Αβέρωφ διέφυγε την καταστροφή, θα πρέπει να συμφωνήσετε πως το πλοίο ήταν ευλογημένο από τον Θεό». Με αυτά τα λόγια του δίοπου τότε και αργότερα σημαιοφόρου Γεωργίου Γούση, ξεκινά τον πρόλογό του ο συγγραφέας του βιβλίου. Οι σελίδες προχωρούν και παρέχουν στον αναγνώστη τις πλήρεις τεχνικές προδιαγραφές, την επιχειρησιακή ιστορία του πλοίου, ακόμη και λεπτομέρειες από την ανακαίνισή του. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα κείμενα, αφού ο συγγραφέας βασίστηκε σε  διηγήσεις από πρώτο χέρι των αξιωματικών, υπαξιωματικών και ναυτών, ώστε να εξιστορήσει τη μακρά και αξιόλογη σταδιοδρομία αυτού του θρυλικού θωρηκτού.

Θα κλείσω την αναφορά στο νέο και τόσο ενδιαφέρον βιβλίο που κυκλοφόρησε στις 22 Οκτωβρίου με ένα απόσπασμα από τον πρόλογο που υπογράφει ο συγγραφέας.

«Μέσα σ' ένα διαμέρισμα στην αριστερή πλευρά του θωρηκτού Αβέρωφ υπάρχει ένας παλιός τσίγκινος κουβάς, ο οποίος στέκεται αναποδογυρισμένος πάνω σ' ένα τραπέζι. Ο κουβάς είναι ένα από τα πολλά εκθέματα στο θρυλικό θωρακισμένο καταδρομικό ηλικίας 102 ετών τη στιγμή που γράφεται αυτό το βιβλίο, το οποίο απολαμβάνει μια τιμητική αποστρατεία ως πλωτό μουσείο. Ένας ξεναγός δείχνει κάτι που μοιάζει με κηλίδα εναπόθεσης αλά των στο πλάι του κουβά, λίγο κάτω από το χερούλι. Αν κοιτάξετε από πιο κοντά, η κηλίδα μετασχηματίζεται σ' ένα μικροσκοπικό πρόσωπο πλάτους περίπου πέντε εκατοστών: έχει υποτυπώδη μάτια, στόμα και κοντή γενειάδα και είναι κυκλωμένο από κάτι που μοιάζει πολύ με φωτοστέφανο. Η κηλίδα υπάρχει εκεί σχεδόν όσο καιρό υπάρχει και το ίδιο το πλοίο. Την πρόσεξε για πρώτη φορά ένα μέλος του πληρώματος στις 20 Νοεμβρίου 1912, όταν το Αβέρωφ έπλεε προς μία αποφασιστική αναμέτρηση με τον τουρκικό στόλο στα ανοιχτά του ακρωτηρίου Έλλη, στην είσοδο των Δαρδανελίων. Ένας αξιωματικός είδε σ' αυτή την κηλίδα την εικόνα του Αγίου Νικολάου, του προστάτη αγίου της θάλασσας και των ναυτικών για τους Έλληνες, και προέβλεψε ορθά, όπως αποδείχτηκε πως το πλοίο θα έβγαινε αλώβητο από την επερχόμενη μάχη και με ελάχιστες απώλειες. Από κείνη τη μέρα και μετά, ο κουβάς πυρίτιδας μεταφέρθηκε στο μικροσκοπικό εκκλησάκι του πλοίου ως ιερό κειμήλιο. Αρκετοί σήμερα είναι έτοιμοι να πιστέψουν πως κάποιου είδους υπερφυσική καθοδήγηση βοήθησε το Αβέρωφ να επιβιώσει μέσα από δεκαετίες πολέμου και εγκατάλειψης. Ό,τι κι αν πιστεύει κανείς, αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι ο τρόπος με τον οποίο το Αβέρωφ βγήκε σχεδόν άθικτο από έναν αιώνα δοκιμασιών που θα είχαν βυθίσει επανειλημμένα οποιοδήποτε άλλο σκάφος και ότι επιβίωσε μέχρι τον 21ο αιώνα ως αξιοσέβαστος βετεράνος των πολέμων της Ελλάδας στη θάλασσα, είναι από μόνο του κάτι σαν θαύμα».

Η συνέχεια στις σελίδες και στα έντεκα κεφάλαια του αξιόλογου και άκρως ενδιαφέροντος όπως φαίνεται βιβλίου «Θωρηκτό Αβέρωφ, κεραυνός στο Αιγαίο» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός.

Από τις ίδιες εκδόσεις το αναγνωστικό κοινό αναμένει το μυθιστόρημα που έγραψε η Φιλομήλα Λαπατά «Η επιστροφή» και σκιαγραφεί το πορτραίτο της Αθήνας του 1800. Πέραν από τα ονόματα, συμβάντα και πρόσωπα που είναι τυχαία, οι τόποι, πόλεις, δρόμοι, κτίρια, ιστορία της Αθήνας και του Πειραιά είναι πέρα για πέρα αληθινά. Δεκαπέντε κεφάλαια, σημείωμα της συγγραφέως για τον αναγνώστη, βιβλιογραφία και ευχαριστίες συνθέτουν το νέο βιβλίο των 456 σελίδων της κ. Λαπατά που παρουσιάζεται στο οπισθόφυλλο ως εξής: Μια γυναίκα, κόρη οικογένειας επιφανών αγωνιστών της Επανάστασης του 1821, επιστρέφει στην Αθήνα του 1836, έπειτα από αναγκαστική εικοσαετή απομάκρυνση απ' την Ελλάδα. Μια Ελληνίδα με προφίλ για μενταγιόν, η οποία δεν αγαπήθηκε όσο της άξιζε στην πατρίδα της και γι' αυτό στα μάτια της κρύβει τον πόνο της γυναίκας που της έκλεψαν την εφηβεία, επιστρέφει για να διεκδικήσει πίσω τον εαυτό της, για να εκδικηθεί όσους τη στέρησαν την ταυτότητά της, για να μπορέσει να ζήσει. 

Βαθιές πληγές και ανοιχτοί λογαριασμοί προκαλούνται από μια θυσία η οποία κατέληξε σε έναν απαγορευμένο έρωτα, που σημάδεψε τη ζωή μιας αρχοντικής οικογένειας κατά τη διάρκεια των προεπαναστατικών χρόνων στην Αθήνα. Ατμοσφαιρικές καταστάσεις, μυστήρια και γρίφοι της ανθρώπινης ύπαρξης κυριαρχούν σε ένα κοινωνικό περιβάλλον όπου η παρουσία του άντρα βαραίνει ασφυκτικά. Εκδίκηση, συγχώρεση και λύτρωση γεννούν έντονα συναισθήματα στους ήρωες αυτής της κοινωνικής τοιχογραφίας. Ως προϊόν ιστορικής έρευνας, καταγράφεται μια λεπτομερέστατη περιγραφή της καθημερινής αθηναϊκής ζωής, με ανάλυση χαρακτήρων και επιμέρους ιστορίες που δένουν με την κεντρική ιστορία και πλουτίζουν την πλοκή. Έρωτες, πόλεμοι, πολιτική, σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων, οθωμανική εξουσία συνθέτουν τον μύθο του αφηγήματος. 

Η Φιλομήλα Λαπατά σκιαγραφεί το πορτρέτο της Αθήνας του 1800, με ολοκληρωμένους χαρακτήρες που ξεδιπλώνονται σε μια ρεαλιστική και συναρπαστική πλοκή, θίγοντας θέματα ανθρωπίνων σχέσεων και υπαρξιακής αναζήτησης. Ανασυνθέτει, με έναν δικό της τρόπο, την ατμόσφαιρα μιας ολόκληρης εποχής της Ιστορίας μας. Μιλάει για τη ζωή, τη μοίρα, τις επιλογές μας, τις σχέσεις, τη μνήμη ως κατάρα, το μίσος, την οργή, την υπέρβαση ορίων και τη λύτρωση.

Η συγγραφέας είναι γνωστή στο χώρο του βιβλίου από  τα προηγούμενα έργα της: Οι κόρες του νερού, μυθιστόρημα, 2002, Lacryma Christi Το δάκρυ του Χριστού, 2004, Εις το όνομα της μητρός, 2005, Επικίνδυνες λέξεις, 2007, Η ξυπόλυτη των Αθηνών, 2010, Η χήρα του Πειραιά, 2012.

Θα ολοκληρώσω την αναφορά στο νέο της μυθιστόρημα «Η επιστροφή» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός  με ένα απόσπασμα από το πρώτο κεφάλαιο: «ο ξένος που ήρθε απ' τη θάλασσα».

«Το πρώτο πράγμα που ο ξένος αντίκρισε όταν έφτασε στον Πειραιά ήταν ο μικροσκοπικός οικισμός του Τούρκου μεγαλοϊδιοκτήτη Τατάρ Αχμέτ, με μερικά σπίτια, κάποια αλώνια και μια μελισσόμαντρα. Ήταν όλα ακριβώς όπως τα είχε αφήσει τρία χρόνια πριν, στην προηγούμενη επίσκεψή του στην Ελλάδα το 1832, φεύγοντας με τη γολέτα, που τον έπαιρνε πίσω στην πατρίδα του. Τώρα, σπαρμένα σε όλη την έκταση της πειραϊκής χερσονήσου απ' το Τσερατσίνι* μέχρι την Καστέλα, ξεχώριζαν κτήματα και χωράφια, άλλα δουλεμένα και άλλα άγρια ακόμα. Αριστερά ο λόφος της Δραπετσώνας διαγραφόταν μουντός ανάμεσα στα κατάρτια από δυο γαλλικές γαλέρες κι ένα αγγλικό πολεμικό. Στα δεξιά τους η θέα ήταν ελεύθερη. Μόνο τρία μικρά καΐκια, ένα υδραίικο και δυο ψαριανά, όλα με χαμηλά κατάρτια, είχαν ρίξει άγκυρα δίπλα τους, αλλά, όσο και να το προσπάθησε μέσα στο σύθαμπο του φθινοπωρινού ξημερώματος, ο ξένος δεν κατάφερε να διακρίνει το αγκυροβόλιο του Αλιπεδίου, ούτε και καμιά προβλήτα να διευκολύνει την απόβασή του στον κεντρικό λιμένα. Η προοπτική να τον μεταφέρουν οι ναύτες στην ξηρά σηκωτό στα χέρια, όπως συνέβη στην προηγούμενη επίσκεψή του στην Ελλάδα και όπως γινόταν συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις, του φάνηκε γελοία. Ενοχλημένος, κούμπωσε το πανωφόρι του και συγκέντρωσε στα πόδια του τις αποσκευές του. Έχοντας φτάσει πια στον προορισμό του, η κούραση του πολυήμερου ταξιδιού τον κατέλαβε εξ απροόπτου κι ένιωσε σαν να σήκωνε στους ώμους του τον... βράχο της Ακροπόλεως. Ο ξένος είχε φτάσει στον Πειραιά με το μπριγαντίνι «Αγία Σοφία» των αδελφών Παμούκου, διακοσίων τονελάδων,* φορτωμένο με σιτηρά, το οποίο εκτελούσε το δρομολόγιο Μαύρη Θάλασσα-Κωνσταντινούπολη-Ύδρα-Πειραιά, σ' ένα Αιγαίο που αντάριαζε στις πρώτες κακοκαιρίες του Νοέμβρη του 1835. Το μπριγαντίνι ήταν εξοπλισμένο με δυο πυροβόλα, δέκα τουφέκια, πέντε ξιφολόγχες, έξι σπαθιά και τέσσερα πιστόλια, για παν ενδεχόμενο, παρότι η πειρατεία είχε πια εξαλειφθεί και η ειρήνη είχε εδραιωθεί στην ανατολική Μεσόγειο ήδη απ' το 1829, με τη Συνθήκη της Αδριανουπόλεως. Είχαν δυσκολευτεί στο πέρασμα των Δαρδανελίων εξαιτίας αντίθετων ανέμων και ρευμάτων, και ο καπετάνιος αναγκάστηκε να δώσει διαταγή ν' αράξουν για δυο μέρες μεταξύ Γκιαούρκιοϊ και Τρωάδος. Ο ξένος είχε δυσανασχετήσει με την καθυστέρηση. Βιαζόταν. Είχε επιβιβαστεί στο ιστιοφόρο των αδελφών Παμούκου στην Κωνσταντινούπολη, τόπο ανεφοδιασμού σε τρόφιμα και νερό, γιατί, αν και εμπορικό, φορτωμένο με σιτηρά, το μπριγαντίνι μετέφερε στην Ελλάδα κι επιβάτες συντομότερα απ' το συνηθισμένο επιβατικό ιστιοφόρο, το οποίο εκτελούσε το ίδιο δρομολόγιο κάθε τρίμηνο. Σ' εκείνο το ταξίδι ο ξένος ήταν ο μοναδικός επιβάτης. Έπαιρνε τα γεύματά του με τον καπετάνιο, αλλά τις υπόλοιπες ώρες, κλεισμένος στην καμπίνα του, απέφευγε ευγενικά τη συναναστροφή και τις πολλές κουβέντες, γιατί κατέληγαν συνήθως σε προσωπικές εκμυστηρεύσεις. Ταξίδευαν μόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας, γιατί δίχως φάρους το Αιγαίο και η πληθώρα νησιών, βραχονησίδων και υφάλων στα νερά του έκαναν τα νυχτερινά ταξίδια επικίνδυνα, εκτός κι αν υπήρχε πανσέληνος. Επειδή όμως είχαν αποπλεύσει απ' την Κωνσταντινούπολη με το φεγγάρι στη χάση του, το μπριγαντίνι τη νύχτα προσορμιζόταν σε λιμάνια και το γεγονός αυτό, μαζί με την κακοκαιρία, είχε καθυστερήσει την άφιξη στον Πειραιά...».             

vamvouramar@gmail.com

 «Αλέξ»

Του Πιερ Λεμέτρ

Μετάφραση: Κλαιρ Νεβέ

Εκδόσεις «Μίνωας»

Τιμή: 17,00 ευρώ

Ποιος γνωρίζει πραγματικά την Αλέξ;

Είναι όμορφη. Προκλητική.

Για ποιο λόγο την απήγαγαν, την κράτησαν έγκλειστη

και μετέτρεψαν τη ζωή της σε κόλαση;

Όταν ο αστυνόμος Βεροβέν ανακαλύπτει επιτέλους τη φυλακή της, η Αλέξ έχει εξαφανιστεί. Η Αλέξ είναι πιο έξυπνη από τον απαγωγέα της. Η Αλέξ, που δεν συγχωρεί τίποτα, που δεν ξεχνά τίποτα, και κανέναν. Ποια είναι η πραγματική της ιστορία; Θύτης ή θύμα;

Ο Πιερ Λεμέτρ ξετυλίγει με μαεστρία το αδράχτι της ατμοσφαιρικής αγωνίας και χειρίζεται επιδέξια τους κώδικες του νουάρ μυθιστορήματος: κλιμάκωση της έντασης σε κάθε σελίδα, ανατροπή των βεβαιοτήτων, καταιγιστική πλοκή και απρόβλεπτο φινάλε.

Βιβλίο της χρονιάς σύμφωνα με τους Financial Times, πρόκειται να μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη. Έχει  βραβευθεί ως το καλύτερο αστυνομικό μυθιστόρημα

με το CWA International Dagger 2013.

Ο Πιερ Λεμέτρ έχει τιμηθεί με το βραβείο Goncourt και διαβάζεται από μισό εκατομμύριο αναγνώστες στον κόσμο.

 Ο Πιερ Λεμέτρ ανεβάζει το είδος του νουάρ σε ένα ύψος σπάνιο για Γάλλο συγγραφέα: εκεί όπου βρίσκεται η κλασική λογοτεχνία.

Τολμηρό, λογοτεχνικό, χιτσκοκικό, το έργο του Πιερ Λεμέτρ του  δεξιοτέχνη του γαλλικού νουάρ μυθιστορήματος. Συναρπαστικό, πρωτότυπο, γοητεύει τον αναγνώστη με την καταιγιστική του πλοκή και τον ξαφνιάζει με το απρόβλεπτο φινάλε.

«Μεγάλες προσδοκίες»

Του Τσαρλς Ντίκενς

Εκδόσεις «Μίνωας»

Τιμή: 14,00 ευρώ

Ο ορφανός Πιπ είναι ονειροπόλος και ευαίσθητος. Ζει μια δυστυχισμένη ζωή με τη δύστροπη, αυταρχική αδελφή του και τον καλόψυχο σιδερά σύζυγό της. Η απρόσμενη συνάντηση με έναν δραπέτη κατάδικο του αλλάζει τη ζωή...

Στις επισκέψεις του σε ένα παλιό αρχοντικό της περιοχής έρχεται σε επαφή με την εκκεντρική ηλικιωμένη μις Χάβισαμ, αλλά και με την υιοθετημένη κόρη της. Η γνωριμία με την όμορφη και μυστηριώδη Εστέλλα τον σημαδεύει, ενώ το μεγάλο χρηματικό ποσό που κληρονομεί αναπάντεχα από κάποιον άγνωστο ευεργέτη τού δίνει την ευκαιρία να σπουδάσει και να ξεφύγει από την ταπεινή του καταγωγή. Ποιος, όμως, κρύβεται πίσω από αυτή την κληρονομιά και γιατί η μις Χάβισαμ θέλει να πληγώσει τον νεαρό Πιπ;

Οι Μεγάλες προσδοκίες, ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματα του Ντίκενς και κορυφαίο έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, εξακολουθούν, μέσα από τη μυστηριώδη πλοκή, τις αναπάντεχες ανατροπές και τους αξεπέραστους χαρακτήρες, να συγκινούν και να ενθουσιάζουν τους νεαρούς αναγνώστες.

«Το κεντρί της πεταλούδας»

Της Γιώτας Γουβέλη

Εκδόσεις «Διόπτρα»

Τιμή:9.90 ευρώ

Η σύζυγος, η αδερφή, η ερωμένη... Τρεις γυναίκες στα άκρα.

Τον Ιούλιο του 2005 ένας μυστηριώδης φόνος θα αφήσει τη χαρακιά του σε μια κλειστή κοινωνία. Τα κίνητρά του βρίσκονται στο παρελθόν τριών γυναικών, βαθιά κρυμμένα όσο κι οι ψυχές τους...

Η δεκαοχτάχρονη Σόνια, σαγηνευμένη από τις υποσχέσεις του νεαρού Σπύρου, ζει ένα φλογερό έρωτα. Αναπάντεχα, η δεσποτική μητέρα του Σπύρου επισκέπτεται το σπίτι της Σόνιας με μια πρόταση που φέρνει αναστάτωση και πόνο. Η ασυγχώρητη προδοσία αναγκάζει τη Σόνια να φύγει μακριά στην Αθήνα, για να μην καταστρέψει δύο οικογένειες. Όμως, η μοίρα δεν ξεγελιέται και θα περιμένει υπομονετικά τα χρόνια να περάσουν για να ολοκληρώσει το σχέδιό της.

Σόνια, Φωτεινή, Καίτη... Τρεις γυναίκες αποφασισμένες.

Στο νέο συγκλονιστικό βιβλίο της Γιώτας Γουβέλη, υφαίνονται ιστορίες που θα μπορούσαν να είναι κομμάτια της δικής σου ζωής.