Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)

Έχουμε περάσει σε μια πραγματικά νέα εποχή, την εποχή της απόλυτης ιδιώτευσης και του ατομικού προσανατολισμού, από την εκμετάλλευση των τάχα απεριόριστων δυνατοτήτων του επαγγέλματός μας, μέχρι την στα άκρα αδιαφορία για την τύχη του διπλανού μας, ανεξαρτήτου ηλικίας και συναισθηματικών δεσμών. Αυτή ακριβώς η ιδιώτευση λανσάρεται από τους μάνατζερ της διαφήμισης πότε ως επιλεκτική κατανάλωση ιδεών και στάσεων ζωής, και πότε ως ατομική προστασία από τις «κακές προκλήσεις» της καθημερινότητας, πίσω από τις οποίες κρύβεται η ίδια και που με κάθε δυνατό κόστος πασχίζει να καλύψει.

Η βιομηχανία παραγωγής ιδεών και στάσεων ζωής δεν είναι τωρινό φαινόμενο, καθώς δεν είναι και λίγοι οι πνευματικοί άνθρωποι που δεκαετίες πριν απογύμνωναν, με στόχο την αφύπνιση των κονιορτοποιημένων από την απάθεια μαζών. Μίλησαν τότε για το ενσωματωμένο θεαματικό, για την βιομηχανία της κουλτούρας, για την υποταγή στην πολιτιστική κατανάλωση, για το σκύψιμο του κεφαλιού σε δόγματα και ορθολογιστικές θεωρίες που στόχευαν πάντα στην καθήλωση της δράσης για μια ελεύθερη ζωή, απαλλαγμένη όχι από ηθικούς νόμους, αλλά από το «επιβαλλόμενον» και την εξουσιαστική αυτάρκεια. Υποστηρίζοντας οι μέντορες της διαφήμισης, που καταπίνει όλους τους νεωτερισμούς και τις αργκό, πως η μόνη αλήθεια βρίσκεται κάτω από την προστατευτική σκέπη της συγκεκαλυμμένης μόδας του εφικτού που επιτυγχάνεται από κανονιστικά όνειρα και επιδιώξεις, λανσάρει με άνεση τους νέους διασκελισμούς της καθημερινότητας υπό το εκτυφλωτικό φως του ολότελα καινούργιου, που αν δεν ακολουθήσουμε, θα βρεθούμε με την πλάτη στον τοίχο. Η αναμέτρηση με την υπομονή του κόσμου αντικαθίσταται με τα προϊόντα της απόλυτης ιδιώτευσης, από γκάτζετ και εγχειρίδια χρήσης μοναδικών τεχνολογικών εφαρμογών, μέχρι οδηγίες για άνετη ζωή, όταν τα χρήματα έχουν εξασφαλιστεί από τις όποιες υπηρεσίες κατάδοσης και αποκεφαλισμού του άλλου.

Η conformity to fashion ζωή με όλα τα συνακόλουθα επιτυγχάνεται με αυτήν ακριβώς τη βαθμολογία του ανταγωνιστικού προτσές, που άλλους τους αναδεικνύει γιατί υπερέχουν στον οπορτουνισμό και άλλους τους καταποντίζει λόγω υπερβολικής και εικοτολογικά ξεπερασμένης ευαισθησίας. Τα αντίστοιχα προϊόντα της θεμελιακής ανελεύθερης νεοπρακτικής υποστηρίζονται από τα εναπομείναντα κεφάλαια της καταναλωτικής δουλείας, γιατί μόνο με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται η  δέουσα κοινωνική νηνεμία που διαδέχεται το εκάστοτε ξεπουλημένο στις απαιτήσεις της μόδας εξεγερσιακό ατόπημα, όχι τόσο λόγω της έλλειψης αυθορμητισμού των πολιτών, όσο της πείρας της καθεστηκυίας τάξης, που κάθε φορά επινοεί νέες προκλήσεις, που περιορίζουν την επαναστατικότητα στα όρια του εφικτού, υπό τον όρο ότι αυτή είναι η μοναδική αλήθεια. Οι θεσμοί που υποβοηθούν την κατάσταση και υποκαθιστούν τον αυθορμητισμό των μαζών, εξουσιοδοτημένοι να παράσχουν περιορισμένες λύσεις που φυλακίζουν το φαντασιακό, δεν λανσάρουν μόνο υποβολιμαία την ιδιώτευση ως λύση αντί να την υποδείξουν ως τραγική απόρροια των καταποντισμένων όρων ζωής, αλλά συμβουλεύουν μέσα από αυτήν ακριβώς την αλόγιστη κατανάλωση τεχνητών νεωτερισμών στο γιατί, πώς και με τι θα βάλει κανείς πλώρη για το αύριο. Η ιδιώτευση λοιπόν, ανακηρύσσεται πανηγυρικά ως η μόνη διέξοδος από τα «κακά» της κατά τα άλλα υποδεικνυόμενης από παλιά ορθολογικής κυριαρχίας, ως ντρίπλα του καπιταλισμού στον εαυτό του ή διάνοιξης της λαβυρινθώδους εξουσίας του, που τόσο αμφισβητήθηκε στο παρελθόν, αλλά που συνεχίζει να αγαπιέται από μεγάλο μέρος των απαθών μαζών.

Μπορεί, λοιπόν, να έπηξε ο τόπος από συνθήματα και πλακάτ για μια άλλη ζωή, μπορεί όλοι οι επαναστατημένοι να έκαναν την καθιερωμένη βόλτα των εφηβικών τους χρόνων, για να καταλήξουν πίσω από τα γραφεία μοιράσματος ειδικών εξουσιών, η ιδιώτευση όμως, παρέμεινε επικεφαλής μετά τις μεγάλες μάχες των δρόμων γιατί τα ηνία τα έλαβε για μια ακόμη φορά η διαφημιστική καμπάνια για την αχαλίνωτη εντός κανονιστικών ορίων ζωής, βαφτίζοντας όλους τους υπόλοιπους κυνικά αμετανόητους και ένοχα γραφικούς. Αυτή ακριβώς η κατηγοριοποίηση είναι το μεγάλο κέρδος της ιδιώτευσης, αφού με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται άνετα η ορθολογική κυριαρχία. Και νομοτελειακά ισχύει ότι όσο περισσότερη σερβιριζόμενη τεχνητή απόλαυση και απάτη, επιφέρει μεγαλύτερη πρωτόγονη αντίδραση, που στη συνείδηση της μεγαλύτερης μερίδας του κόσμου φαντάζει απειλή. Αυτός ακριβώς ο κόσμος είναι που μεταλλάσσεται τότε σε φύλακα άγγελο της απόλυτης ιδιώτευσης, αφού προηγουμένως αυτούσια η βιομηχανία παραγωγής κατηγοριοποιημένων εξουσιών έδωσε το δικαίωμα κρίσης πως η βία της αντίδρασης είναι η καταστροφή και όχι η ίδια η εξουσία.

Με λίγα λόγια, το κόλπο για μια ακόμη φορά έπιασε και αυτοί που θα έπρεπε να γκρεμίσουν τις νορμιστικές αξίες της ιδιώτευσης έγιναν οι  μοναδικοί προστάτες της. Έχει μέλλον λοιπόν, η κατεύθυνση του πλήθους που παρά τα επιλεκτικώς χρονικά οράματα, ζει και αναπνέει στους ρυθμούς της απάθειας. Και το ζητούμενο δεν είναι αν θα την καταλάβει, αλλά το πότε θα θελήσει να την αντικαταστήσει. Γιατί αυτό ακριβώς κάνει η βιομηχανία παραγωγής ιδεών και αγαθών, να παράγει  διαρκώς προστάτες της πολυπροϊοντικής εξουσίας με δέλεαρ το επαναλαμβανόμενο «καινούργιο», που αφορά μονάχα τους διψασμένους για εξουσία φτωχούς το κοινωνικό πνεύματι που έπεσαν εύκολα στην παγίδα να επαναστατήσουν νέοι λόγω μόδας και να κυριαρχήσουν στην ώριμη ηλικία πίσω από καλλίγραμμα και στιλάτα γραφεία. Γιατί αυτό ακριβώς επιτάσσει μέσω της εγχειρίδιων χρήσης της κατεστημένης κουλτούρας η απόλυτη ιδιώτευση.